Lợi khuẩn đường ruột là nhiều nhất trong cơ thể con người. Vi sinh đường ruột được hình thành sau hai năm từ khi sinh ra. Lúc đó, biểu mô và niêm mạc của đường ruột đã chịu được và hỗ trợ sự cộng sinh của lợi khuẩn. Từ đó tạo thành hàng rào ngăn cản đối với các sinh vật gây bệnh từ đường tiêu hóa.
Vai trò của lợi khuẩn trong hệ tiêu hóa
- Mối quan hệ giữa lợi khuẩn và đường ruột không chỉ đơn thuần cộng sinh mà còn là mối quan hệ tương hỗ. Một số lợi khuẩn lên men chất xơ thành các axít béo chuỗi ngắn sau đó được hấp thụ qua đường ruột.
- Lợi khuẩn đường ruột còn đóng vai trò tổng hợp vitamin B và vitamin K cũng như chuyển hóa a xít mật.
- Lợi khuẩn còn hoạt đông giống như một cơ quan nội tiết như hóc môn. Rối loạn vi sinh đường ruột còn gây ra một loạt các bệnh viêm và điều kiện tự miễn dịch.
- Thành phần của hệ vi sinh đường ruột của con người thay đổi theo thời gian, khi chế độ ăn thay đổi, và khi sức khỏe tổng thể thay đổi.
1. Ức chế trực tiếp mầm bệnh
Lợi khuẩn đường ruột đóng vai trò trực tiếp trong việc chống lại mầm bệnh bằng cách xâm chiếm hoàn toàn không gian, tận dụng tất cả các chất dinh dưỡng có sẵn và bằng cách tiết ra các hợp chất tiêu diệt hoặc ức chế các sinh vật không mong muốn cạnh tranh với các chất dinh dưỡng.
2. Phát triển bảo vệ ruột và hệ thống miễn dịch
Ở người trưởng thành hệ lợi khuẩn được hình thành trong vòng một đến hai năm sau khi sinh. Khi hệ lợi khuẩn đường ruột được thiết lập, lớp lót của ruột – biểu mô ruột và hàng rào niêm mạc ruột mà nó tiết ra – cũng phát triển, có thể chịu đựng được, và thậm chí hỗ trợ các vi sinh vật gây bệnh và cũng cung cấp một rào cản đối với những người gây bệnh.
Các tế bào gốc tạo ra sự tăng sinh niêm mạc và lớp niêm mạc dày lên, cung cấp một lớp niêm mạc bên ngoài trong đó lợi khuẩn có thể bám và ăn, và một lớp bên trong không cho bất cứ một vi khuẩn nào xâm nhập.
Ngoài ra, sự phát triển của mô bạch huyết liên quan đến ruột (GALT), tạo thành một phần của biểu mô ruột và phát hiện và phản ứng với mầm bệnh, xuất hiện và phát triển trong thời gian hệ lợi khuẩn đường ruột phát triển và hình thành. GALT phát triển có khả năng chịu đựng các loài lợi khuẩn đường ruột, nhưng không cho các vi sinh vật khác. GALT cũng dễ với thực phẩm mà trẻ sơ sinh ăn vào, cũng như các sản phẩm tiêu hóa của thực phẩm và các chất chuyển hóa của hệ lợi khuẩn đường ruột (các phân tử hình thành từ quá trình trao đổi chất) được sản xuất từ thực phẩm.
Hệ lợi khuẩn ruột cũng có thể điều chỉnh việc sản xuất kháng thể bằng hệ thống miễn dịch.
Các loài vi khuẩn khác nhau xuất hiện trong hệ lợi khuẩn đường ruột đã được chứng minh là có thể điều khiển hệ thống miễn dịch để tạo ra các kháng thể một cách chọn lọc. Ví dụ Bacteroides Fragilis và một số loài Clostridia dường như có phản ứng chống viêm, trong khi một số vi khuẩn dạng sợi phân đoạn thúc đẩy sản xuất các kháng thể gây viêm. Hệ lợi khuẩn ruột cũng có thể điều chỉnh việc sản xuất kháng thể bằng hệ thống miễn dịch.
Hệ thống miễn dịch cũng có thể bị thay đổi do khả năng sản sinh các chất chuyển hóa có thể ảnh hưởng đến các tế bào trong hệ thống miễn dịch. Ví dụ, axit béo chuỗi ngắn (SCFA) có thể được sản xuất bởi một số vi khuẩn đường ruột thông qua quá trình lên men. SCFA kích thích sự gia tăng nhanh chóng việc sản xuất các tế bào miễn dịch bẩm sinh như bạch cầu trung tính, basophils và eosinophils. Những tế bào này là một phần của hệ thống miễn dịch bẩm sinh cố gắng hạn chế sự lây lan của nhiễm trùng.
3. Vai trò của lợi khuẩn trong quá trình trao đổi chất
Hình ảnh mô phỏng vai trò của lợi khuẩn trong hỗ trợ điều trị bệnh đại tràng.
Không có hệ lợi khuẩn đường ruột, cơ thể con người sẽ không thể tiêu hóa một số carbohydrate. Một số loại lợi khuẩn đường ruột có các enzyme mà tế bào con người thiếu để phá vỡ một số polysacarit. Carbonhydrate mà con người không thể tiêu hóa mà không có sự trợ giúp của vi khuẩn bao gồm một số loại tinh bột, chất xơ, oligosacarit và đường, chất nhầy do ruột sản xuất và protein.
Vi khuẩn biến carbohydrate mà chúng lên men thành axit béo chuỗi ngắn bằng một hình thức lên men gọi là lên men sacarolytic. Sản phẩm bao gồm axit axetic , axit propionic và axit butyric. Những thứ này được hấp thụ, cung cấp một nguồn năng lượng và chất dinh dưỡng chính. Khí và axit hữu cơ, như axit lactic, cũng được tạo ra bởi quá trình lên men. Axit axetic được sử dụng bởi cơ bắp, axit propionic tạo điều kiện cho ATP sản xuất của gan và axit butyric cung cấp năng lượng cho các tế bào ruột.
Hệ lợi khuẩn ruột cũng tổng hợp các vitamin như biotin và folate, và tạo điều kiện cho việc hấp thụ các khoáng chất trong thức ăn, bao gồm magiê, canxi và sắt.
Những nguy cơ gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Sử dụng thuốc kháng sinh và thực phẩm không an toàn
Thực phẩm không an toàn là các loại thực phẩm có chứa mầm bệnh. Thực phẩm tồn dư lượng kháng sinh, chất tăng trưởng, bảo vệ lợi khuẩn…
Thuốc kháng sinh có thể gây tiêu chảy bằng cách kích thích trực tiếp ruột, thay đổi mức độ của hệ vi khuẩn đường ruột hoặc cho phép vi khuẩn gây bệnh phát triển. Một tác dụng có hại khác của kháng sinh là sự gia tăng số lượng vi khuẩn kháng kháng sinh được tìm thấy sau khi sử dụng. Khi vi khuẩn kháng kháng xâm nhập vào vật chủ, gây ra các bệnh khó điều trị bằng kháng sinh.
Quá trình mang thai
Hệ vi sinh đường ruột của phụ nữ thay đổi khi mang thai. Những thay đổi tương tự như đã thấy trong các hội chứng chuyển hóa như bệnh tiểu đường. Sự thay đổi trong hệ lợi khuẩn đường ruột không gây ra ảnh hưởng xấu.
Cải thiện hệ vi sinh đường ruột bằng cách nào
Có nhiều cách để cải thiện hệ vi sinh đường ruột. 10 cách trong bài viết sau sẽ giúp bạn cải thiện hệ vi sinh đường ruột của mình. Cũng có nghĩa giúp sức khỏe được cải thiện rõ rệt.